پاسخ به شبهه: رهبری در ایران مساوی سلطنت پادشاهی
شبهه: در جمهوری اسلامی ایران رهبری مثل پادشاهی سلطنتی دائمی است.
پاسخ اجمالی:
رهبری در ایران دائمی نیست بلکه تا زمانی که رهبر صلاحیت و شرایط لازم برای رهبری را داشته باشد،که احراز این صلاحیتها توسط مجلس خبرگان بررسی می گردد،ابقا شده و در صورت نداشتن شرایط برکنار می گردد. لذا رهبری مادام العمری نبوده و البته موقتی هم نیست بلکه مادام الوصفی است.
پاسخ تفصیلی:
نظامهای سیاسی جهان دو دسته اند: 1- پادشاهی (سلطنتی) 2- دموکراتیک (جمهوری = مردم سالاری)
ویژگیهای نظام سلطنتی:
1- قدرت از مسیر وراثت منتقل می شود.
2-سلطنت برای پادشاه دائمی است.
3- پادشاه مسئول و پاسخگوی اعمال خود نیست بلکه دیگران پاسخگو و مسئولند.
4- یا قدرت مختص پادشاه است که نظام سلطنتی مطلقه نامیده می شود یا قدرت بین پادشاه و پارلمان(مجلس) تقسیم می شود و پادشاه موظف است براساس قوانین مصوب مجلس عمل کند؛ که نظام سلطنتی مشروطه نامیده می شود. مثل نظام سلطنتی بریتانیا (انگلیس) که در این کشور پادشاه اسما صاحب قدرت است و در متن واقع صاحب قدرت واقعی نخست وزیر است.
ویژگیهای نظام جمهوری:
1- با رأی مردم قدرت به فرد می رسد.
2- زمامداری موقتی است و به صورت ادواری (هر چند سال یک بار) به فرد دیگری منتقل می شود. این ویژگی دارای دو خاصیت مهم است: اولا باز بودن دست مردم برای انتخاب مجدد و استمرار داشتن جمهوریت و ثانیا کاهش امکان سوء استفاده از قدرت توسط زمامدار.
3- زمامدار مقام مسئول و پاسخگو به مردم است. چون توسط خود مردم انتخاب شده و بر مقام مسئول نظارت می شود.
4- تفکیک قوا: بدین صورت که همه قدرت به دست یک فرد خاص نباشد تا کسی نتواند با او مقابله کند بلکه موازنه قدرت وجود داشته باشد چون قدرت را فقط با قدرت می توان مهار کرد.
نظام سیاسی در ایران از نوع دوم یعنی جمهوری است ولی صرف مردم سالاری مطلق نیست بلکه چون طبق اصل 4 (حاکمیت تمام عیار دین) و 5 (حاکمیت دینی در بعد اجرایی و ولایت امری) قانون اساسی برگرفته از دستورات اسلامی است آن را جمهوری اسلامی می نامند.
انطباق نظام ایران با جمهوریت در دو مرحله به وجود آمد:
1- مشارکت 98 درصدی مردم در انتخابات اولیه و رأی به جمهوری اسلامی
2- انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی که در ابتدا با رأی خود از بین داوطلبان، خبرگانِ قانون اساسی جهت تهیه پیش نویس قانون اساسی را انتخاب کردند و در مرحله دوم به قانون اساسی مصوب مجلس خبرگان که مهمترین سند ملی است رأی دادند.
جمهوری اسلامی با انتخاب دوره ای ریاست جمهوری،نمایندگان مجلس و خبرگان رهبری بروز و ظهور کامل مردم سالاری است.
لذا همه ی سمتها دوره ای و موقتی است. و اما رهبری…
بر اساس اصل 111 قانون اساسی اگر رهبر یکی از سه وضعیت زیر را پیدا کند توسط مجلس خبرگان رهبری عزل می شود:
1- رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود.
2- رهبر فاقد شرایط مذکور در اصل 5 و 109 قانون اساسی شود. (عدالت و تقوا)
3- یا معلوم شود رهبر از ابتدای انتصاب فاقد این شرایط بوده است.
لذا در هرزمان نه چهارسال و چهارماه بلکه حتی چهار روز بعد از انتصاب رهبر اگر موارد فوق حاصل شود،از سمت خود عزل می شود.
لذا رهبری نه مادام العمری و نه موقتی بلکه مادام الوصفی است و تازمانی که اوصاف لازم وجود داشته باشد رهبری ادامه دارد.
مطلب فوق خلاصه ای از درس ولایت فقیه و حکومت اسلامی توسط استاد گرانقدر حسین جوان آراسته می باشد.